Trong hệ thống các loại hình doanh nghiệp tại Việt Nam, doanh nghiệp chế xuất giữ vai trò đặc biệt khi tập trung vào sản xuất hàng hóa phục vụ xuất khẩu. Khác với doanh nghiệp thương mại thông thường, mô hình này chịu sự quản lý riêng về hải quan, thuế và thủ tục đầu tư. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ doanh nghiệp chế xuất là gì, đặc điểm nhận diện cũng như các quy định và ưu đãi liên quan.
1. Doanh nghiệp chế xuất là gì?
Doanh nghiệp chế xuất là doanh nghiệp được thành lập nhằm mục đích sản xuất hàng hóa xuất khẩu hoặc cung ứng dịch vụ phục vụ trực tiếp cho hoạt động sản xuất, xuất khẩu; hoạt động theo các quy định riêng của Chính phủ đối với khu chế xuất và doanh nghiệp chế xuất.
2. Đặc điểm của doanh nghiệp chế xuất
Doanh nghiệp chế xuất hoạt động trong khu vực chịu sự kiểm soát riêng của hải quan và được xem như khu phi thuế quan. Một số đặc điểm nổi bật gồm:
- Được ngăn cách vật lý với khu vực bên ngoài bằng hàng rào, cổng ra vào riêng.
- Chịu sự giám sát thường xuyên của cơ quan hải quan và các cơ quan chức năng liên quan.
- Hàng hóa sản xuất chủ yếu để xuất khẩu ra nước ngoài.
- Áp dụng cơ chế quản lý đặc thù về thuế và thủ tục xuất nhập khẩu.
3. Cách xác định doanh nghiệp chế xuất
Một doanh nghiệp được xác định là doanh nghiệp chế xuất khi đáp ứng đầy đủ các tiêu chí sau:
- Có vị trí địa lý tách biệt với khu vực dân cư và doanh nghiệp nội địa.
- Có hệ thống tường rào, cổng kiểm soát và điều kiện giám sát hải quan.
- Thực hiện đầy đủ quy định về khu phi thuế quan và pháp luật thuế xuất nhập khẩu.
4. Quy định về doanh nghiệp chế xuất
4.1. Điều kiện thành lập doanh nghiệp chế xuất
- Có khu vực sản xuất riêng biệt, được cách ly bằng hàng rào và cổng kiểm soát.
- Sản phẩm sản xuất phải phục vụ xuất khẩu theo đúng định hướng.
- Đáp ứng yêu cầu kiểm tra, giám sát của hải quan (nhiều nơi yêu cầu lắp camera kết nối trực tiếp).
- Việc thành lập phải được cơ quan hải quan chấp thuận bằng văn bản.
- Được phép mua một số hàng hóa nội địa như vật liệu xây dựng, văn phòng phẩm, lương thực phục vụ hoạt động nội bộ.
4.2. Thủ tục thành lập doanh nghiệp chế xuất
Bước 1: Xin chấp thuận chủ trương đầu tư từ UBND cấp tỉnh (đối với các dự án thuộc diện phải xin chủ trương).
Bước 2: Thực hiện thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư đối với dự án có vốn đầu tư nước ngoài hoặc tỷ lệ vốn nước ngoài từ 51% trở lên.
Bước 3: Nộp hồ sơ thành lập doanh nghiệp và nhận Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.
Bước 4: Công bố nội dung đăng ký doanh nghiệp trên Cổng thông tin quốc gia.
Bước 5: Khắc dấu pháp nhân của doanh nghiệp.
Bước 6: Thông báo mẫu dấu theo quy định.
4.3. Doanh nghiệp chế xuất sử dụng loại hóa đơn nào?
- Hóa đơn giá trị gia tăng được sử dụng khi doanh nghiệp kê khai thuế theo phương pháp khấu trừ.
- Hóa đơn bán hàng áp dụng cho doanh nghiệp kê khai thuế theo phương pháp trực tiếp khi xuất hàng vào khu phi thuế quan.
4.4. Các loại hình nhập khẩu của doanh nghiệp chế xuất
- Nhập khẩu nguyên liệu phục vụ sản xuất xuất khẩu.
- Nhập khẩu nguyên liệu từ nội địa và nước ngoài.
- Nhập khẩu hàng hóa tạo tài sản cố định.
- Nhập khẩu hàng gia công cho đối tác nước ngoài.
- Nhập khẩu hàng hóa bị trả lại.
4.5. Ưu đãi dành cho doanh nghiệp chế xuất
- Được hưởng ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp theo quy định.
- Miễn hoặc giảm thuế xuất khẩu, nhập khẩu đối với hàng hóa phù hợp.
- Ưu đãi về tiền thuê đất, sử dụng đất trong khu chế xuất.
- Được thanh lý tài sản tại thị trường nội địa theo quy định.
4.6. Chính sách thuế đối với doanh nghiệp chế xuất
- Áp dụng cơ chế khu phi thuế quan theo pháp luật hiện hành.
- Có thể mua hàng hóa tiêu dùng và vật tư từ nội địa mà không bắt buộc làm thủ tục xuất nhập khẩu trong một số trường hợp.
- Hàng hóa trao đổi với thị trường nội địa được xem là quan hệ xuất nhập khẩu.
5. Một số doanh nghiệp chế xuất tại Việt Nam
- Công ty TNHH Astro Saigon
- Công ty TNHH Charm Ming (Việt Nam)
- Công ty TNHH C-C
- Công ty TNHH Dệt Kim Fenix (VN)
- Công ty TNHH Dae Yun (Việt Nam)
- Công ty TNHH Danu Vina
- Công ty TNHH Domex (Việt Nam)
6. Phân biệt doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp chế xuất
Doanh nghiệp FDI là doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, hoạt động theo Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư và chịu điều chỉnh trực tiếp của Luật Đầu tư. Trong khi đó, doanh nghiệp chế xuất là mô hình đặc thù, tập trung sản xuất hàng xuất khẩu và hoạt động trong khu vực chịu sự giám sát riêng của hải quan.
Mọi hoạt động mua bán hàng hóa giữa doanh nghiệp chế xuất và thị trường nội địa đều được xem là hoạt động xuất nhập khẩu và phải tuân thủ quy định pháp luật liên quan.
Trên đây là toàn bộ thông tin tổng quan và chi tiết về doanh nghiệp chế xuất, giúp bạn hiểu rõ bản chất, điều kiện và các chính sách áp dụng cho loại hình doanh nghiệp này.
